به گزارش بیداربورس، بازار سهام در شرایطی طی هفته های اخیر، توجه ویژه ایی به اخبار صادره از وین و آخرین وضعیت مذاکرات احیای برجام و نرخ دلار کرده که امیر توپچیپور، محمد صالحی محبوب فومنی و مهدی نظرآقایی سه کارشناس و تحلیل گر بازارسرمایه با انتشار مطالبی در دنیای اقتصاد، تحلیلی از اثر برجام بر آینده بورس ارایه کردند.
آیا بورس با اعلام نتیجه مثبت مذاکرات وارد رکود می شود؟
امیر توپچیپور: طی سالهای اخیر یکی از حساسترین و مهمترین رویدادهای سیاسی، بحث برجام بوده که تاثیر زیادی بر اقتصاد گذاشته و تحریمها، صادرات نفت ایران را مختل کرده و نظام بانکی را نیز با مشکلات زیادی مواجه ساخته و بازار سرمایه را نیز تحتتاثیر قرار داد تا جایی که شرکتهای بزرگ بورسی با مشکل روبهرو شدند.
لغو این تحریمها میتواند تاثیرات زیادی بر روند بازار سرمایه داشته باشد و این روزها که اخبار پیرامون احیای برجام قوت گرفته، پیشبینیهای گوناگونی در خصوص تاثیرات اعلام میشود و برخی از فعالان بازار معتقدند در صورت تحقق برجام با توجه به کاهش انتظارات تورمی و احتمال افت نرخ دلار، بازارهای مالی وارد رکود میشوند و بورس نیز افت محسوسی خواهد داشت.
یکی از دلایل رکود بورس، فشارهای دولت است که با توجه به کسری بودجه و فشار به بانک مرکزی برای تامین این کسری، میتوان امیدوار بود با افزایش درآمد نفتی، فشارهای بازار سرمایه کاهش یابد. همچنین آزادسازی منابع مسدود شده مالی در کنار درآمد حاصل از فروش نفت به تقویت منابع ارزی در میانجامد و این تصور ایجاد میشود که در صورت افزایش عرضه، نرخ دلار کاهش و تاثیر منفی آن بر بورس کمتر شود.
فروش فعلی صنایع دلاری بر اساس دلار نیمایی بوده و در ماههای اخیر با وجود افزایش دلار این موضوع تاثیری بر این صنایع نداشت. بنابراین در صورت افت محسوس دلار، احتمال کاهش نرخ دلار نیمایی که بیشتر تحتتاثیر سیاستهای دولتی است، کمتر بوده و نمیتوان این موضوع را تهدیدی برای بازار تلقی کرد.
همچنین در صورت ایجاد گشایشهای سیاسی، میتوان شاهد کاهش هزینههای تولید و افزایش میزان فروش شرکتها بود که حتی در صورت افت نرخ فروش، کمیت فروش میتواند سودسازی صنایع صادراتی را افزایش داده و اتفاقی مثبت در صورتهای مالی این شرکتها رقم بزند. از سوی دیگر، صنایع ریالی در صورت تحقق برجام با اتفاقات مثبتی همراه خواهد بود.
گروه بانکی و خودرویی میتوانند سریعترین واکنش را به برجام داشته باشند و جزو اولین گروههایی لقب گیرند که نسبت به این اتفاق واکنش مثبتی نشان میدهند. پس از آن با یک وقفه کوتاهمدت باید منتظر واکنش مثبت کلیت بازار بود. البته درکنار برجام، بازارسرمایه حساسیت زیادی به سیاست گذاریهای داخلی و ثبات در نظام اقتصادی دارد و مباحثی چون استیضاح وزرا، انتصابهای عجیب و درخواست استعفای بعضی از مدیران در واکنش به این انتصابات، بازار سرمایه را دستخوش حواشی کرده و باعث ایجاد ناآرامی در آن شده است.
با این همه و با توجه به وضعیت کنونی اقتصاد، نمیتوان در کوتاهمدت انتظار روند مثبت محسوسی از بازار سرمایه داشت و پیشبینی میشود با بهبود گزارشهای مالی شرکتها در ادامه سال، بورس سال آینده روندی بهتر از سال جاری را تجربه کند. همچنین اتخاذ سیاست حمایت از بورس میتواند بیشتر از مولفههای بیرونی بر روند بازار تاثیرگذار باشد. بنابراین باید وعدههای اقتصادی دولت نسبت به بورس که تاکنون فقط در حد وعده بوده، عملی شود تا شاهد تاثیرگذاری این موضوع بر روند بازار بود.
پیش بینی دلار ۲۵ تا ۲۹ هزار تومان، بازار مسکن و طلا و بورس
محمد صالحی محبوب فومنی: این روزها بیش از گذشته اخبار مثبت درباره مذاکرات برجام منتشر می شود اما نتیجه مذاکرات، متغیری با اهمیت برای فعالان و سرمایهگذاران بازارهای ارز، طلا، مسکن و خودرو و سهام تلقی میشود و از این رو به نظر میرسد موضوع اثرگذاری توافق برجام بر بازارها از اهمیت فراوانی برخوردار است.
ابتدا از بازار ارز که متغیری موثر بر سایر بازارهای دیگر است باید شروع کرد. در صورت حصول توافق مرحلهبندی، ارزهای بلوکه شده ایران و حدود ۳۶میلیارد دلاری در کرهجنوبی، ژاپن، لوکزامبورگ، عمان، چین و عراق، آزاد و همراه با کاهش تحریمها و افزایش فروش نفت و سطح روابط تجاری خواهد شد.
در این حالت برای کوتاهمدت می توان منتظر کاهش دلار تا محدوده ۲۵ هزار تومان بود اما پس از کمرنگ شدن اثر روانی، انتظار میرود دلار در بازه زمانی یکساله به بیش از ۲۹ هزار تومان برسد. در این میان قیمت دلار نیما فاصله با دلار آزاد را کاهش خواهد داد و تا محدوده ۲۶ هزار تومانی رشد خواهد کرد.
بازار طلا با وزن بیشتر ابتدا متاثر از دلار و سپس اونس جهانی قرار دارد. نرخ اونس جهانی هم متاثر از کرونا، تورم بازارجهانی و تصمیم جدید فدرال رزرو آمریکا مبنی بر افزایش نرخ بهره است. البته بانک مرکزی آمریکا همچنان نرخ بهره را در محدوده صفر تا ۲۵. ۰ درصد ثابت نگه داشته تا تبعات منفی همهگیری کرونا را بر اقتصاد رفع شود اما فدرال رزرو افزایش سهباره نرخ بهره را در سال ۲۰۲۲ برای مهار نرخ تورم محتمل دانسته است.
با این وجود برخی اقتصاددانان پیشبینی میکنند این افزایش در نیمه نخست سال ۲۰۲۲ رخ ندهد. با این مفروضات و تحقق آرامش نسبی قیمت دلار به واسطه برجام، انتظار میرود بازار طلا از نرخ دلار پیروی کند و تحرک ملموسی نداشته باشد.
در بازار مسکن به غیر از نرخ ارز که بر مصالح ساختمانی و همچنین نرخ تورم تاثیرگذار است، متغیرهای دیگری همچون عرضه و تقاضا، مجوزهای ساختمانی و میزان فعالیت انبوهسازان، وام پرداختی و اهرمهای حمایتی از متغیرهای اثرگذار بر قیمت مسکن قلمداد میشود.
بر اساس آخرین آمار در تابستان، ٣٢١.٣٦ پروانه ساختمانی صادر شده که نسبت به فصل گذشته حدود ١٤. ٩ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ٣٩. ٤ درصد کمتر است. جمع این آمار، تشدید عدم توازن عرضه و تقاضای مسکن در آینده را هشدار میدهد. بانک مرکزی هم در آذر اعلام کرد معاملات مسکن نسبت به آذر سال گذشته ۲۸۲ درصد افزایش یافته است.
متوسط قیمت خرید و فروش یک مترمربع واحد مسکونی در شهریور ۵. ۳۲ میلیون تومان بود که نسبت به ماه مشابه سال قبل۱. ۲۱ درصد افزایش داشته است. مجموع این عوامل ریسک سرمایهگذاری در مسکن را در بلندمدت کاهش داده و با فرض حصول توافق و آرامش نسبی بازار ارز و اگر چشمانداز توازن بین عرضه و تقاضا برقرار نباشد و قدرت خرید مصرفکنندگان به تناسب قیمت مسکن بالا نرود، انتظار رشد ملایم اما کمتر از تورم در بازه زمانی یکساله برای بازار مسکن وجود دارد.
در صورت توافق برجام و اجازه واردات خودرو خارجی، انتظار میرود کاهش حداقل ۳۰ درصدی قیمت محصولات وارداتی و مونتاژی وجود دارد که بر بازار خودروهای داخلی نیز اثر منفی خواهد گذاشت اما قیمتهای کارخانه با کمی افزایش، فاصله با قیمت بازار آزاد را کاهش خواهند داد.
برای بررسی اثر برجام بر بورس باید به چند نکته توجه ویژه کرد. نکته اول اینکه از زمان اعمال تحریمها، دسترسی شرکتهای ایرانی به تکنولوژی روز کاهش یافته، نقل و انتقال ارزی شرکتها به سختی انجام میشود و هزینههای مبادلات افزایش یافته است. همچنین تامین مالی و سرمایهگذار خارجی در طرحهای توسعهای شرکتها که اجرای آن منجر به رشد مقدار تولید میشود به دلیل محدودیتها، کاهش چشمگیری داشته است.
ادامه این روند در بلندمدت آثاری بسیار نامطلوب بر عملیات و حتی بقای شرکتها خواهد داشت. لذا رفع محدودیتها به واسطه توافق میتواند در وهله اول چشمانداز روشنی از سود عملیاتی شرکت به سرمایهگذاران مخابره کند.
نکته دیگر اینکه در بازار سهام با افت قیمتی که از مرداد سال گذشته تاکنون اتفاق افتاده با توجه به انتشار گزارشهای فصلی و ماهانه شرکتها، اکثر سهام خصوصا شرکتهای کامودیتی و صادراتمحور در محدوده قیمتی بسیار جذاب قرار گرفتهاند. از طرف دیگر با فرض اینکه دلار نیما در محدوده پیشبینی شده ۲۶ هزار تومان معامله شود به دلیل اینکه اثر مستقیم بر درآمد شرکتهای صادراتمحور دارد، میتواند از محل افزایش نرخ محصول سود قابل توجهی نصیب شرکت و سهامداران کند.
علاوه براین با کاهش تحریمها و افزایش درآمدهای دولت که اهم آن از محل رشد مقداری و رشد قیمتی فروش نفت تحقق مییابد، انگیزه دولت برای تامین کسری بودجه از محل انتشار اوراق بدهی کاهش مییابد. از آنجا که این ابزار رقیب بازار سهام محسوب میشود، برای بازار سهام امری مبارک است. بنابراین میتوان نتیجه گرفت در صورت تحقق توافق در مذاکرات برجام، بازار سهام نسبت به بازارهای رقیب، بیشترین بهره و سود را در بلندمدت خواهد برد.
اثر کوتاه و بلند مدت احیای برجام بر اقتصاد و بورس
مهدی نظرآقایی: با بازگشت کشورهای عضو برجام به تعهدات و رفع تحریمها در کوتاهمدت، مهمترین تاثیر برجام بر اقتصاد ایران را میتوان بر انتظارات تورمی متصور شد. با بررسی دقیق ساختار تورمی اقتصاد این نتیجه حاصل می شود که بخشی از تورم به دلیل انتظارات تورمی و بخش دیگر به دلیل سایر متغیرهای اقتصادی نظیر رشد نقدینگی، شوک عرضه صنایع و ... است.
برجام درکوتاهمدت، باعث تعدیل انتظارات تورمی خواهد شد. با کاهش انتظارات تورمی در اقتصاد می توان شاهد رشد نسبت شبه پول به پول در سیستم بانکی و همچنین خروج پول از بازارهای غیرمولد در اقتصاد و حرکت سرمایه به بخشهای مولد اقتصاد بود.
در بلندمدت هم رشد تولید، فروش و صادرات صنایع صادراتی رخ خواهد داد. چرا که بخش عظیمی از رکود صنایع ناش از نرخ استهلاک بالا و عدم امکان واردات تکنولوژی تولید جدید بر اثر تحریمها است. با رفع تحریمها، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و پالایشگاهی و سایر صنایع صادراتی میتوانند علاوه بر افزایش صادرات، تخفیف قیمت صادراتی محصولات را نیز حذف کنند. این امر باعث افزایش سودآوری شرکتها و به تبع آن افزایش رشد اقتصادی خواهد شد.
با رفع تحریمهای اقتصادی برای ایجاد تبادلات مالی بینالمللی و ورود سرمایهگذاری خارجی به کشور نیاز به پیوستن به FATF است. همچنین به مرور زمان میتوان شاهد ورود شرکتها و سرمایهگذاران خارجی در اقتصاد بود که موجب افزایش اشتغال، کاهش تورم و به تبع آن رشد اقتصادی خواهد شد.
رفع تحریمها دستاوردهای مثبت و بلندمدتی برای بازار سرمایه هم به همراه خواهد داشت و باعث تغییر رشد ناشی از افزایش نرخ ارز و افزایش انتظارات تورمی شاخص بورس به رشد ناشی از افزایش تولید، فروش و سودآوری شرکتها خواهد شد.
از طرف دیگر شرکتهایی که به دلیل تحریمها قادر به انجام طرحهای توسعهای نشده بودند میتوانند طرحهای توسعهای را اجرا و تولیدات را افزایش دهند. صنایع بزرگ بورسی هم میتوانند با افزایش تولید و صادرات باعث افزایش سودآوری و بهتبع آن رشد اقتصادی شوند.
نظر شما